IPL : જ્યારે 1940 ના દાયકાની ડોન બ્રેડમેનની અજેય ટીમના મુખ્ય સભ્ય, સુપ્રસિદ્ધ આર્થર મોરિસને પૂછવામાં આવ્યું કે તેમને ક્રિકેટ રમવાથી શું મળ્યું, ત્યારે તેમણે પ્રશ્નનો એક જ શબ્દ જવાબ આપ્યો: ‘ગરીબી’. આજના ક્રિકેટરો પાસે સમાન પ્રશ્નનો ધરમૂળથી અલગ જવાબ હોઈ શકે છે: “અમે કરોડપતિ બની ગયા”. અને તે બધું બરાબર 15 વર્ષ પહેલાં 18 એપ્રિલ 2008 ના રોજ શરૂ થયું, ઇન્ડિયન પ્રીમિયર લીગના સૌજન્યથી ક્રિકેટ ક્રાંતિની શરૂઆત થઈ.
“તે મારું જીવન બદલી નાખ્યું,” બ્રેન્ડન મેક્કુલમને યાદ કરે છે, જેમણે IPLના પ્રથમ દિવસે RCB સામે KKR માટે અણનમ 158 રન બનાવ્યા હતા. “એવું હતું કે તે નિર્ધારિત હતું. KKR માટે બીજું કોઈ ઓપનિંગ કરી શક્યું હોત. તે મને થયું. દાદા (સૌરવ ગાંગુલી) એ પણ દસ્તક પછી મને કહ્યું હતું કે મારું જીવન ફરી પહેલા જેવું નહીં થાય. ત્યારે મને સમજાયું કે મેં કંઈક ખાસ કર્યું છે. “હકીકતમાં, તે દાવ સાથે બધું બદલાઈ ગયું. નાસ્તિકતાએ ધાકને માર્ગ આપ્યો, અને તે બધા માટે સ્પષ્ટ હતું કે આઈપીએલ અહીં રહેવા માટે છે.” ખરેખર, શરૂઆત કરવા માટે, આઈપીએલ એક વિચાર કરતાં વધુ નહોતું. જે લલિત મોદી વેચતા હતા. ફ્રેન્ચાઇઝ માલિકો સ્ટેડિયમ જેવી કોઈપણ પ્રકારની ભૌતિક સંપત્તિ ખરીદતા ન હતા, જે રાજ્યના સંગઠનો અથવા સરકારી એજન્સીઓની માલિકીનું ચાલુ રાખ્યું હતું.
એક વિચાર પાછળ સેંકડો કરોડો ખર્ચવા માટે થોડુંક કરવું પડ્યું અને તે સ્વાભાવિક હતું કે મોદીએ વ્યક્તિગત રીતે ઘણા રોકાણકારોને સમજાવવા પડ્યા. 2008માં લગભગ રૂ. 3,000 કરોડમાં તમામ આઠ આઇપીએલ ફ્રેન્ચાઇઝીસ વેચવાથી માંડીને 2022માં માત્ર એક ટીમને રૂ. 7,090 કરોડમાં વેચવા સુધીની સફર ઘણી લાંબી રહી છે. 18 એપ્રિલ 2008ના રોજ બેંગલુરુમાં ચિન્નાસ્વામી સ્ટેડિયમની બહાર ઊભા રહીને મને શંકા હતી કે ભારતીય ક્રિકેટમાં રાષ્ટ્રવાદ સિવાય બીજું કંઈ કામ કરે છે કે કેમ. ભારતીયો ખરેખર ક્રિકેટ ખાતા નથી, તેઓ તમાશો ખાય છે.
Also Read : 28મી એપ્રિલે OnePlus ના ત્રણ મોટા Gadgets લોન્ચ થશે જાણો તેની સંપૂર્ણ માહિતી અને લોન્ચિંગ ની તારીખ :
તેઓ રણજી ટ્રોફી કે દુલીપ ટ્રોફી જોતા નથી, બે મુખ્ય સ્થાનિક ટુર્નામેન્ટ. તેઓએ માત્ર ભારતીય રાષ્ટ્રીય ટીમની રમત જોઈ અને ત્યાંથી જ સંશય આવી રહ્યો હતો. શું IPL ભારતીય જનતાની કલ્પનાને આકર્ષિત કરશે? જ્યારે મોદીએ આઈપીએલનું આયોજન શરૂ કર્યું હતું, ત્યારે તેમની સામે માત્ર અમુક અમેરિકન અને બ્રિટિશ લીગના કેસ સ્ટડીઝ હતા.
તેમણે યુ.એસ.માં NFL અને MLB કેવી રીતે કામ કરે છે તેનો વ્યાપક અભ્યાસ કર્યો હતો અને ભારતીય બજાર માટે કંઈક અનોખું બનાવવા માટે દરેકમાંથી શ્રેષ્ઠ પ્રેક્ટિસ લેવાની યોજના બનાવી હતી. સુભાષ ચંદ્રાની આગેવાની હેઠળની ઈન્ડિયન ક્રિકેટ લીગ પહેલેથી જ શરૂઆતની લાઇન પર હોવાથી (નવેમ્બર 2007માં સક્રિય થઈ), મોદીને તેમના વિઝનને સાકાર કરવાના પ્રયાસમાં સખત સ્પર્ધાનો સામનો કરવો પડ્યો. જ્યારે તે ભારતમાં કામ કરે તેવા વૈકલ્પિક મોડલની શોધ કરી રહ્યો હતો, ત્યારે તે જાણતો હતો કે ભારતીયોને સ્થાનિક ક્રિકેટ પ્રત્યે બહુ ઓછું કે કોઈ ધ્યાન નથી. બીસીસીઆઈ એ પણ જાણતું હતું કે આઈપીએલ જેવી લીગ ભારતમાં કામ કરવા માટે, મેચ પ્રાઇમ ટાઈમ દરમિયાન રમવી જોઈએ અને તેણે વૈશ્વિક સ્તરે શ્રેષ્ઠ ખેલાડીઓની પસંદગી કરવી પડશે.
સમસ્યા એ હતી કે ખેલાડીઓ પહેલાથી જ વધારે કામ કરતા હતા. બર્ન આઉટના કોલ પ્રચલિત હતા અને તેમની પાસેથી વધુ 2 મહિના નોન-સ્ટોપ રમવાની અપેક્ષા રાખવી એ અવાસ્તવિક હતું સિવાય કે BCCI તેમને અગાઉ ક્યારેય કમાયા ન હોય તેવા પૈસા ચૂકવીને ડીલને મધુર કરવામાં સક્ષમ ન હોય. ફ્રેન્ચાઈઝી-આધારિત લીગ ભારતીય બજાર માટે અજાણી હતી અને ભૌતિક સંપત્તિની ગેરહાજરીમાં, ઘણા ફ્રેન્ચાઈઝી માલિકો શરૂઆત કરવા માટે સહમત ન હતા.
“તેમાંથી કેટલાકે લલિતને પૂછ્યું કે તેઓ શું ધરાવે છે. BCCIના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે તેઓ તેમની પાસેથી ફ્રેન્ચાઈઝી માટે $60 મિલિયન ખર્ચવાની અપેક્ષા રાખતા હતા, ત્યારે તેમણે તેમને સમજાવવાની જરૂર હતી કે ખર્ચ કરેલા નાણાંના બદલામાં તેઓ શું મેળવી રહ્યાં છે અને તેઓ પૈસા કેવી રીતે વસૂલ કરવાના હતા. તે બધું ખૂબ જ વિચિત્ર હતું. હરાજીના દિવસે, ઉદાહરણ તરીકે, ઓસ્ટ્રેલિયામાં સીબી સિરીઝ રમી રહેલા ભારતીયો ભાગ્યે જ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શક્યા.
“તે એક નોન-મેચ દિવસ હતો અને અમે બધા ઉત્સુક હતા. ઑસ્ટ્રેલિયામાં હરાજી બતાવવામાં આવી ન હતી, તેથી અમે તેને ઑનલાઇન અનુસરી રહ્યા હતા. અને દરેક વખતે જ્યારે કોઈને ટીમ દ્વારા ઉપાડવામાં આવે ત્યારે અમે અભિનંદન આપવા તેના રૂમમાં જતા. અમારા બધામાં ભારે ઉત્તેજના હતી પરંતુ ખરેખર કોઈને ખબર ન હતી કે તે આટલું મોટું બનશે,” IPL ઇતિહાસના સૌથી સફળ સ્પિનરો પૈકીના એક પીયૂષ ચાવલાએ જણાવ્યું. આઈપીએલને જે યોગ્ય મળ્યું તે ફોર્મ્યુલા હતી.
ફિલ્મ સ્ટાર્સ અને ઉદ્યોગપતિઓની માલિકીની ટીમો સાથે ઘર અને દૂરના ધોરણે શહેરની ટીમો વચ્ચે રમાતી મેચો ભારતીય ક્રિકેટમાં એકદમ નવી નવીનતા હતી. આઈપીએલને અન્ય એક મુખ્ય પ્રશ્નનો જવાબ શોધવાનો હતો જે ‘આઈકન’ ખેલાડીઓ હતા. જો સચિન તેંડુલકરને મુંબઈ સિવાય અન્ય કોઈ ફ્રેન્ચાઈઝી ખરીદે તો કેવું લાગશે? અથવા સૌરવ ગાંગુલીને કોલકાતા નાઈટ રાઈડર્સ સિવાય કોઈએ ઉપાડ્યો હતો?
આનાથી બીસીસીઆઈએ ફ્રેન્ચાઈઝીના માલિકોને વિશ્વાસમાં લેવા અને તેમાંથી કેટલાકને આઈકોન ખેલાડીઓની જવાબદારી સોંપવાની પ્રેરણા આપી. તેમના મૂલ્યો પણ પૂર્વ-નિર્ધારિત હોવા જોઈએ અને તેમને હરાજીમાં કોઈપણ કરતાં ઓછું ચૂકવણી કરી શકાતી નથી. મેં આઈપીએલને અનોખી બનાવી છે. જ્યારે તે પશ્ચિમી લીગમાંથી શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ ઉછીના લઈ રહી હતી, ત્યારે તે મુખ્ય નિર્ણય લેવા પર અસર કરતી ભારતીય સંવેદનશીલતા સાથે તેના મૂળમાં ખૂબ જ ભારતીય રહી હતી. લીગ સાથે આ સતત રહ્યું છે અને તે તેની 15મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી કરે છે તે કહેવું યોગ્ય છે કે 18 એપ્રિલ, 2008 એ દિવસ હતો જ્યારે વિશ્વ ક્રિકેટ હંમેશ માટે બદલાઈ ગયું હતું. અને વધુ સારા માટે બદલાયેલ છે.
