1950 થી, દર વર્ષે 26 જાન્યુઆરીને ભારતમાં પ્રજાસત્તાક દિવસ (Republic Day) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ જ દિવસે 1950માં ભારતીય બંધારણ અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું.
અહીં નોંધવા જેવી રસપ્રદ વાત એ છે કે ભારતને 15 ઓગસ્ટ, 1947ના રોજ બ્રિટિશ શાસનમાંથી આઝાદી મળી હતી, જેને ભારતના સ્વતંત્રતા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. જો કે, તે 26 નવેમ્બર, 1949 ના રોજ હતું કે ભારતીય બંધારણને પ્રથમ વખત અપનાવવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ આ મોટા રાષ્ટ્રનું એકીકરણ અને સાંસ્કૃતિક વિવિધતાઓની વિશાળ વિવિધતાઓને એકીકૃત કરવાનું 26 જાન્યુઆરી, 1950 સુધી એટલે કે જ્યારે ભારતીય બંધારણ અમલમાં આવ્યું ત્યાં સુધી કરવામાં આવ્યું ન હતું
ભારતમાં (Republic Day) પ્રજાસત્તાક દિવસનું મહત્વ :
ભારતનું બંધારણ એક વિશાળ દસ્તાવેજ છે જે ભારત સરકાર અને ભારતીય નાગરિકોની પ્રક્રિયાઓ, સત્તાઓ, ફરજો, મૂળભૂત અધિકારો અને નિર્દેશક સિદ્ધાંતો દર્શાવે છે. ભારતીય બંધારણનો શાસન સિદ્ધાંત “લોકોનો, લોકો માટે અને લોકો દ્વારા” છે, જે દર્શાવે છે કે સત્તા ભારતના નાગરિકોના હાથમાં છે.
પ્રજાસત્તાક દિવસ ભારતીય નાગરિકોને તેમની પોતાની સરકાર પસંદ કરવા માટે સશક્તિકરણની ઉજવણીને ચિહ્નિત કરે છે. તે એક રાષ્ટ્રીય રજા છે જે ભારતીય બંધારણની સ્થાપનાની પ્રક્રિયાને યાદ કરે છે.
ભારતમાં (Republic Day) પ્રજાસત્તાક દિવસની ઉજવણી :
રેડમાં હાજરી આપે છે. ઠંડા હવામાનને હરાવીને, દિલ્હીવાસીઓ મોટી સંખ્યામાં ભેગા થાય છે અને સુંદર ભવ્યતાના સાક્ષી છે.
ભારતના રાષ્ટ્રપતિ રાષ્ટ્રધ્વજનું આયોજન કરે છે અને ભારતના બહાદુર નાગરિકોને બહાદુરી પુરસ્કારો – પરમવીર ચક્ર, વીર ચક્ર, અશોક ચક્ર, કીર્તિ ચક્ર અને બાળકોના રાષ્ટ્રીય બહાદુરી પુરસ્કારથી સન્માનિત કરે છે.
ભારતના વડા પ્રધાન યુદ્ધમાં જીવ ગુમાવનારા બહાદુર આત્માઓને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. તેમણે શહીદ સૈનિકોને આદર દર્શાવવા માટે દિલ્હીના ઈન્ડિયા ગેટ પર અમર જવાન જ્યોતિ પર પુષ્પાંજલિ અર્પી.
પ્રજાસત્તાક દિવસ પરેડનું નેતૃત્વ ભારતીય સશસ્ત્ર દળોના ત્રણ વિભાગો – નેવી, એરફોર્સ અને ભારતીય સેના દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, અહીં અનેક સાંસ્કૃતિક ઝાંખીઓ, કૂચ કરતા સૈનિકોની રેલી, લશ્કરી બેન્ડ, એરક્રાફ્ટ શો અને અદભૂત કૌશલ્યનું પ્રદર્શન અને લશ્કરી વાહનો પરની હિંમત છે.
ભારતની શાળાઓમાં આ દિવસે રજા હોય છે, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓ શાળામાં આવે છે અને રાષ્ટ્રીય ધ્વજ લહેરાવીને, નૃત્ય, સ્કીટ અને મીઠાઈઓ ખાઈને આ રાષ્ટ્રીય દિવસની ઉજવણી કરે છે.
